امروزه نمیتوان فرض را بر این گذاشت که فرهنگِ یک سازمان، بهخودیخود ایجاد و بهینه شود؛ در عصرِ تکنولوژی، فرآیند، سیستم و اپلیکیشن باید از روح سازمان مراقبت کرد.
ادگار شین، استاد دانشگاه رشته مدیریت معتقد است «مهمترین کاری که رهبران انجام میدهند، ایجاد و مدیریت فرهنگ است. اگر فرهنگ را مدیریت نکنید، فرهنگ شما را مدیریت خواهد کرد و ممکن است شما حتی از میزان گسترش آن آگاه نباشید. به گفته پیتر دراکر:
فرهنگ، استراتژی را سر صبحانه میبلعد!
یکی از راهکارهای ساخت فرهنگ و رفتار فعالانه در قبال مسائل فرهنگیِ سازمان، این است که شخصی را در سطح معاونت، بهعنوان دیدهبان فرهنگ قرار دهیم. این سمت را میتوان به عهده مدیرعامل سازمان گذاشت.
باید توجه داشت که: «مسئولیتهای مدیر ارشد فرهنگ متمایز و متفاوت از مدیر منابع انسانی است.»
بهعنوان مثال، گوگل در سال ۲۰۰۶ مدیر ارشد فرهنگ را در رأس واحد منابع انسانی اضافه کرد؛ بخشی از وظیفه او این بود که گوگل را که در حال تبدیل شدن به یک غول چندملیتی بود از خطر عدم یکپارچگی فرهنگی نجات دهد.
برخی از وظایف مدیر ارشد فرهنگ (Chief Culture Officer):
امروزه، در جهان سازمانها و شرکتهای بزرگ، تعداد زیادی مشاغل نو پیدا شده است. اما نکته قابلذکر این است که عنوان معاونت فرهنگ فقط برای قشنگی تیترهای مدیریتی یک سازمان نیست، بلکه نقش مهمی که ایفا میکند شامل حصول اطمینان نسبت به یکپارچگی تمامی افراد است.
برخی از مهمترین مسئولیتهای CCO یک شرکت عبارت است از:
۱) اهداف سازمان را تعریف میکند و واحدهای شرکت را بهطور مؤثر در یک راستا قرار میدهد.
۲) بین کارکنان و مدیران ارشد سازمان، بهعنوان رابط عمل میکند.
۳) بین کارکنان، مدیران ارشد و کل سازمان رابطه عاطفی برقرار میکند.
۴) مهمترین وظیفه مدیر فرهنگ سازمان، این است که ارزشهای سازمان را در تمامی مراحلِ شروع به کار، مدیریت استعدادها و تصمیمات سازمانی دخیل کند.
حواستان باشد مسئولیتهای مدیر ارشد فرهنگ را با نماینده منابع انسانی اشتباه نگیرید. مدیریت جبران خدمات کارکنان، مزایا، مرخصی و … وظیفه واحد منابع انسانی است درحالیکه CCO هر آنچه را که باید اتفاق بیفتد تا سازمان بهترین محل کار باشد مدیریت میکند و این خواست را از طریق ارتباطات مؤثر، چشمانداز و کار تیمی شدنی میکند.
چرا مدیر ارشد فرهنگی ؟
طی زمان، بدون اینکه کسی فعالانه برای به تصویر کشیدن فرهنگ سازمان تلاشی کرده باشد، عادات بدی در سازمان رواج پیدا میکنند. ایجاد سمت مدیر ارشد فرهنگی نهتنها درجه اهمیت فرهنگ سازمان را ملموستر میکند بلکه حداقل در این صورت کسی هست که مسائل فرهنگی را دنبال کند و موارد مشکلزا را گزارش نماید.
حتی میشود این سمت را به شکل یک کمیته ایجاد کرد. به خاطر داشته باشید مدیر ارشد فرهنگی، نقش تمامی مدیران ارشد سازمان در قبال ساخت و نگهداشت فرهنگ سازمان را بیاهمیت نمیکند. هیچکس در این راستا بهتنهایی موفق نخواهد شد. همچنین، هرچه سازمان بزرگتر میشود، بیشتر باید حواستان به فرهنگ باشد.
ویژگیهای مدیر ارشد فرهنگ
مهارتهای مدیریت و طراحی سازمانی
گاهی با بزرگتر شدن سازمان، ممکن است لازم شود که ساختار تیم، بودجه و وظایف تغییر کند. مدیر فرهنگ باید بداند که چگونه انواع ساختار سازمانی میتوانند بر فرهنگ تأثیرگذار باشند چراکه این دانایی در هرگونه تغییرات ناگهانی شرکت، چه رشد و چه سایر نقل و انتقالات شرکتی، میتواند بهعنوان یک ابزار فرهنگی مورد استفاده قرار بگیرد.
برندینگ کارفرما
طرز تلقی متقاضیان استخدام و یا کارکنان از شرکت برای تفهیم فرهنگ در داخل سازمان و انتقال آن به متقاضیان بهعنوان استراتژی جذب، بسیار مهم است. مدیر ارشد فرهنگ باید در نحوه انتقال ارزشهای سازمان برای ساخت یک برند قوی بهعنوان یک کارفرما، توانایی داشته باشد.
هوش عاطفی
مدیر ارشد فرهنگ، چشم و گوش سازمان است و باید در قبال مشکلات کاری و یا حتی شخصی پرسنل، فردی بسیار امین باشد. این فرد در وهله اول باید توانایی برقراری ارتباط عاطفی را با پرسنل داشته باشد. چنین شخصی میتواند شایسته این باشد که در صورت لزوم مکالمات بسیار حساس و چالشی را با سایر مدیران ارشد سازمان برقرار کند.
چرا مدیر عامل بهترین گزینه برای نقش مدیر ارشد فرهنگ است؟
نقش مدیرعامل در سازمان بیش از هر کس دیده میشود. میزان تعهد او در کلیه مسائل فرهنگی، تأثیر بسیار بسزایی دارد که این تأثیر را نهتنها میشود در احساسات کارکنان بهراحتی دید بلکه بر نحوه عملکرد آنها نیز شدیداً تأثیر میگذارد.
«اگر به دنبال ساختن فرهنگ هستید سعی کنید خودتان بهترین الگو باشید چراکه افراد به رفتار بیشتر توجه میکنند تا به گفتار.»
نقش مدیرعامل این است که کشتی را جلوتر از همه رقبا در مسیر رو به مقصد هدایت نماید. در این راستا مدیرعامل باید توجه داشته باشد رفتارهایی را از خود بروز دهد که نماینده ارزشهای سازمان باشند.
برای اینکه افراد حواسشان به جنبههای فرهنگی سازمان باشد باید برای تصمیمهایی که موارد فرهنگی را در برمیگیرند، توجه ویژه قائل شوید. اینگونه رفتارها منبع انرژی و غرور سازمان هستند که اگر درست پرورش داده شوند و به کل سازمان انتقال یابند، تأثیر بسزایی بر عملکرد افراد و خروجی سازمان خواهند گذاشت.
مأموریت فرهنگی شما از روز اول مدیرعامل شدن، شروع شده و هرگز پایان نمییابد. تغییرات فرهنگی بسیار نامحسوس هستند و گاهی این تغییرات آنقدر ناگهانی و بدون خبر قبلی رخ میدهند که فقط روزی چشم باز میکنید و میبینید که بدترین اتفاقها در سازمان افتاده است.
قطعاً این تغییرات یک شبه رخ ندادهاند ولی آثار آنها میتوانند بسیار ناگهانی و شدید باشند. از فرهنگ سازمان چشم برندارید.
ارزش افزوده مدیر ارشد فرهنگ در سازمان
«مهمترین وظیفه مدیر فرهنگ سازمان این است که ارزشهای سازمان را در تمامی مراحل شروع به کار، مدیریت استعدادها و تصمیمهای سازمانی دخیل کند.»
اما چگونه میتوان موفقیت یک چنین چالشهای گستردهای را اندازهگیری کرد؟
یک شاخص دائم برای اندازهگیری، نرخ خروج نیروی انسانی است. سایر پرسشنامههای بینام سازمانی و حتی پرسشنامههایی که توسط مشتریان نیز تکمیل میشوند، بهراحتی میتوانند انعکاس فرهنگ سازمانی باشند. همچنین اندازهگیری میزان شادی پرسنل چه از طریق پرسشنامه و چه از طریق مصاحبه انفرادی حضوری از سایر روشهای سنجش فرهنگ سازمان است.
برگرفته شده از نوشتهی فرشته کسرایی