استراتژی اساساً روشی برای حل مسئله است و انتخاب بهترین رویکرد برای حل مسئله بسیار به ماهیت مسئله مورد نظر وابسته است. محیطی که کسب و کار در آن جریان دارد نوع رویکرد را در تدوین استراتژی تعیین میکند. برای انطباق و بکارگیری رویکرد مناسب، به ارزیابی محیطی نیاز داریم.
پالت استراتژی
مدیران سازمانها میتوانند بر اساس سه معیار قابلیت پیشبینی محیطی، انعطافپذیری محیطی و دسترسی به منابع در محیط از پالت استراتژی استفاده کنند و بدین ترتیب الگویی را که مناسبترین گزینه برای صنعت و سازمانشان است، شناسایی کنند.
تفاوت بین محیطهای کسبوکار در راستای سه بعد کاملاً متمایز شکل میگیرند:
پیشبینی پذیری (Unpredictability): آیا تغییرات پیشبینی پذیر است؟
انعطافپذیری (Malleability): آیا میتوان محیط را بهتنهایی شکل داد یا به کمک دیگران نیاز دارد؟
دشواری یا خشونت (Harshness): آیا میتوان از محیط خشن و دشوار جان سالم به دربرد؟
با ترکیب این سه بعد، به ماتریسی میرسیم که پنج محیط متمایز را نشان میدهد، که هریک به رویکردی خاص در تدوین و اجرای استراتژی نیاز دارد.
محیط کلاسیک: پیشبینی پذیر – تغییرناپذیر
محیط تکاملی: پیشبینیناپذیر – تغییرناپذیر
محیط آرمانی: پیشبینی پذیر – تغییرپذیر
محیط شکلپذیر: پیشبینیناپذیر – تغییرپذیر
محیط دشوار یا خشن: محدودیت شدید منابع
رویکردهای بنیادین در تدوین استراتژی
هریک از این محیطها با یکی از رویکردهای بنیادین در تدوین استراتژی، متناظر است:
محیطهای کلاسیک پیشبینی پذیر در حیطه استراتژیهای جایگاهیابی یا موقعیت قرار میگیرند، که بر مزیت پیشبینی پذیر حاصل از تولید انبوه یا ایجاد تمایز و قابلیتها استوارند و با تحلیل و برنامهریزی جامع به دست میآیند.
محیطهای تکاملی به تجربه و آزمایش مستمر نیاز دارند؛ زیرا در شرایط تغییرات سریع و پیشبینیناپذیر، برنامهریزی کارگر نخواهد بود.
در محیط آرمانی، شرکتها با پیشدستی بر دیگران در ایجاد بازاری جدید با به هم ریختن بازار موجود؛ به پیروزی دست پیدا میکنند.
در محیط شکلپذیر، شرکتها با همکاری یکدیگر و با هماهنگ کردن فعالیتهای دیگر در اشخاص ذینفع، میتوانند صنعتی را به نفع خود شکل دهند.
در شرایط مشکلساز محیط دشوار یا خشن، شرکت ابتدا با حفظ و آزادسازی منابع، بقای خود را تضمین و سپس برای احیای رشد و اطمینان از شکوفایی بلندمدت، یکی از رویکرد یادشده را انتخاب میکند.
پنج رویکرد نسبت به محیط های استراتژی:
رویکرد متعارف: بزرگ بودن
رویکرد سازگاری: سریع بودن
رویکرد آیندهنگر: اولین بودن
رویکرد آیندهساز: هماهنگکننده بودن
رویکرد بازسازی: تضمین بقا و حیات
در پژوهش های انجام گرفته معلوم شد شرکت هایی که بین محیط و استراتژی خود انطباقی موفقیت آمیز ایجادکرده اند، در مقایسه با شرکت های دیگر که چنین نکرده اند، بازدهی بسیار بهتری داشته اند. ( ۴ تا ۸ درصد از بازده سهام داران )
با این حال تقریبا نیمی از شرکت های بررسی شده در این پژوهش ها نتوانسته اند بین رویکرد خود در استراتژی و محیط خود انطباق ایجاد کنند.
برگرفته از کتاب: مدیریت استراتژیک برای دنیای واقعی
نویسندگان: مارتین ریوز، نات هاناس و جانماجایا سینها
مترجم: سامرند ناسوتی