زنجیره ارزش

مایکل پورتر تحلیل زنجیره ارزش را در سال ۱۹۸۵ در پاسخ به این انتقاد که چارچوب پنج نیروی او فاقد روش اجرایی است منتشر کرد. هدف از این کار، از بین بردن فاصله بین توانایی­‌های داخلی و فرصت­‌ها در چشم‌انداز رقابتی بود. چارچوب پنج نیرو بر جذابیت صنعت به عنوان عامل تعیین‌کننده سود بالقوه هر شرکت متمرکز شده بود. با این حال، در عملکرد بین شرکت­‌های واقع در یک صنعت تفاوت‌­های قابل­ توجهی وجود دارد که می‌­تواند به واسطه حضور شرکت در یک گروه استراتژیک موفق یا به واسطه مزیت­‌های رقابتی خاص شرکت باشد.

تحلیل زنجیره ارزش، به شناسایی قابلیت­‌های کلیدی شرکت و تشخیص فعالیت‌هایی که مزایای رقابتی را به وجود می‌آورند، کمک می­‌کند. ساختار هزینه یک سازمان می­‌تواند به فرآیندهای جداگانه تقسیم شود، در حالی که فرض می­‌شود متغیرهای هزینه هر یک از این فعالیت‌­ها متفاوت عمل می‌­کنند. پورتر این تحلیل هزینه بر مبنای فعالیت را به یک قالب عمومی متشکل از پنج فعالیت اصلی و چهار فعالیت پشتیبانی تقسیم‌­بندی کرد. این نه گروه فعالیت عبارت‌اند از:

• فعالیت­‌های اصلی:

1. لجستیک ورودی: کنترل مواد، انبارداری، کنترل موجودی، حمل و نقل؛

2. عملیات: مونتاژ، بسته بندی، آزمایش و تعمیر و نگهداری؛

3. لجستیک خروجی: پردازش سفارش، انبارداری، حمل و نقل و توزیع؛

4. بازاریابی و فروش: تبلیغات، فروش، قیمت‌گذاری، مدیریت کانال؛

5. خدمات: نصب، تعمیر و نگهداری، مدیریت قطعات یدکی؛

• فعالیت‌های پشتیبان:

6. زیرساخت­‌های شرکت: مدیریت عمومی، برنامه‌ریزی، مالی، روابط قانونی، روابط سرمایه‌گذار؛

7. مدیریت منابع انسانی: استخدام، آموزش، ارتقا، سیستم پاداش؛

8. توسعه فناوری: تحقیق و توسعه، فناوری اطلاعات، توسعه محصول و فرآیند؛

9. تدارکات: خرید مواد خام، مذاکرات، عقد قرارداد.

پورتر با تقسیم کردن یک سازمان به فرآیندهای کلیدی یا عملکردی آن، توانست حسابداری کلاسیک را به قابلیت­‌های استراتژیک پیوند دهد. او با استفاده از ارزش به عنوان یک مفهوم اصلی این کار را انجام داد یعنی راه‌­هایی که یک شرکت می­‌تواند با توجه به ساختار هزینه نسبی، به بهترین شکل خود را در برابر رقبای خود قرار دهد؛ چگونه ترکیب زنجیره ارزش به شرکت اجازه می‌­دهد که حول قیمت رقابت کند، یا چگونه این ترکیب اجازه می‌دهد که شرکت محصولات خود را برای بخش‌های خاصی از مشتری متمایز کند.

برگرفته شده از سایت www.provenmodels.com