ماتریس مدیریت سبد منابع و قابلیت های سازمان

وب‌سایت ایران استراتژیست در مقاله پیش رو به معرفی ابزاری جهت مدیریت سبد منابع و قابلیت های سازمان می‌پردازد.

نگاه منبع‌محور به استراتژی (Resource-Based View) عقیده دارد که مزیت رقابتی پایدار سازمان‌ها را باید درون مرزهای آن جست‌و‌جو کرد. به سخن بهتر، این رویکرد بر این باور است که موفقیت ناشی از زمین بازی سازمان نیست، به رقبا چندان ربطی ندارد، تحت تأثیر تغییرات محیطی کلان نیست و بیش از هم وابسته به دارایی‌های درون سازمان است؛ شکست هم همین‌طور.

این دیدگاه بیان می‌کند که سازمان‌ها مجموعه‌ یا سبدی از منابع، قابلیت‌ها و توانمندی‌ها هستند و ایجاد توازن و تعادل اثربخش بین آن‌ها است که موفقیت پایدار را محقق می‌کند.

در همین راستا، رابرت گرنت که از بنیان‌گذاران اصلی این نگاه به استراتژی است، برای تحلیل منابع، قابلیت‌ها و توانمندی‌های سازمان‌ها ماتریسی ساده و مفید را توسعه داده است. ماتریس وی از دو بُعد اهمیت و قدرت تشکیل شده است و بر اساس این دو محور عناصر درونی سازمان را در چهار خانه‌ ماتریس جای می‌دهد.

مراحل ترسیم این ماتریس عبارتند از:

1. شناسایی و تهیه فهرست عوامل درونی سازمان

2. ارزیابی اهمیت استراتژیک عوامل

3. ارزیابی قدرت نسبی عوامل

4. تشکیل ماتریس.

5. شناسایی استراتژی‌ها و اقدامات.

مثال: یک سازمان ایرانی با ماهیت عمومی غیردولتی

ماتریس سیمای درونی در یک سازمان ایرانی با ماهیت عمومی غیردولتی به شرح زیر مورد استفاده قرار گرفت:

۱٫ شناسایی و تهیه فهرست عوامل درونی. برای تهیه فهرست عوامل درونی(درست مانند فهرست عوامل بیرونی) از مصاحبه با نخبگان درونی و بیرونی بهره گرفته شد. همچنین، سعی شد با پایش رسانه‌ای به عواملی که از طرف این خبرگان مطرح شده بود عمق بخشیده شود و یا این که عوامل جدیدی به فهرست اضافه شوند. جدول زیر فهرست این عوامل را نشان می‌دهد.

۲٫ ارزیابی اهمیت استراتژیک عوامل. در این گام بسته به نوع و ماهیت عوامل درونی به آن‌ها از ۱ تا ۱۰ نمره اختصاص یافت. در واقع منابع کم‌ترین نمره و توانمندی‌ها بیشترین نمره را کسب کردند. جدول ۱ این نمرات را منعکس می‌کند.

۳٫ ارزیابی قدرت نسبی عوامل. در این مرحله با اتکا بر فراوانی کمّی و تأکید کیفی هر یک از خبرگان بر عوامل استخراج شده به آن‌ها از ۱ تا ۱۰ نمره داده شد.

۴٫ تشکیل ماتریس. پس از تخصیص نمرات ماتریس بر اساس ابعاد قدرت و اهمیت تشکیل شد. شکل زیر این ماتریس را نشان می‌دهد. شماره‌های بالای دایره‌ها بر اساس ردیف مربوط به هر یک عوامل در جدول ۱ اختصاص یافته است.

۵٫ شناسایی استراتژی‌ها و اقدامات. در این گام بر اساس تجویز متناظر با هر یک از مناطق اقدامات و استراتژی‌های آتی سازمان انتخاب شدند.

برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینه مدیریت سبد منابع و قابلیت های سازمان به کتاب تحلیل استراتژی در عصر حاضر گرنت یا ترجمه‌های آن توسط نشرهای آریاناقلم یا رسا مراجعه کنید.

همچنین مقاله آرایه‌ی سیمای درونی: ابزاری جهت مدیریت سبد منابع، قابلیت‌ها و توانمندی‌ها که در کنفرانس بین‌المللی ابزارها و تکنیک‌های مدیریت منتشر شد نیز نسخه کامل همین مقاله است.