این روزها، بیش از گذشته، موفقیت کسبوکارها و دیگر مجموعههای انسانی به شبکهسازی آنها با بازیگران مختلف وابسته است. به سخن دیگر، در دنیای امروزی نیازها و مسائل پیچیدهتر شدهاند و سازمانها به تنهایی نمیتوانند راهکارهایی مناسب، یکپارچه، نوآورانه، چندوجهی و نیز تکرارپذیر و مقیاسپذیر برای آنها ارائه دهند. افزون بر این، عدم اطمینانها، گسستها، پویاییها و تلاطمها نیز خلق کسبوکارهایی منعطفتر، چابکتر و تابآورتر را الزامی کرده است.
یکی از روندهای رو به رشد برای پاسخ به این اقتضائات و دغدغهها خلق، هدایت و مدیریت مدلهای کسبوکار پلتفرمی است. این مدلها بهجای اتکای صرف بر قابلیتها و توانمندیهای یک شرکت منفرد، بر دانش، ظرفیتها و شایستگیهای شرکای خود استوار میشوند. مدل کسبوکار پلتفرمی فرض میکند که در حال حاضر و مهمتر از آن در آینده، موفقیت سازمانها به این بستگی دارد که آنها در هدایت فعالانهی اکوسیستم خود چگونه عمل میکنند. مدل کسبوکار پلتفرمی مدل کسب و کاری است که با اتکا بر زیرساخت (اغلب فناورانه) و ساختار حاکمیتی باز بین بازیگران چندگانه بیرونی (و شاید درونی) تعاملات ارزش آفرینی ایجاد میکند.
لازم به اشاره است که از بین ۱۰ شرکت برتر دنیا ۸ شرکت و از بین ۱۰۰ شرکت برتر نیز بیش از ۶۰ شرکت از این مدل کسبوکار استفاده میکنند. همچنین، بیشترین رشد در صنعت هتلداری را شرکت ایربیانبی(دارای مدل کسبوکار پلتفرمی) به خود تخصیص داده است. در صنعت حمل و نقل ، اوبر، و در صنعت خردهفروشی آنلاین، آمازون، با مدل کسبوکار پلتفرمی خود دگرگونیهای بزرگی ایجاد کردهاند. نباید فراموش کنیم که مایکروسافت(ویندوز)، گوگل(اندروید و یوتیوب)، اپل(آیاواس و آیتونز) و بسیاری شرکتهای موفق دیگر نیز از گذشته به این مدل کسبوکار روی آورده بودند.
این جمله مشهور به خوبی اهمیت و نفوذ مدل کسبوکار پلتفرمی در دنیای کسبوکار را نشان میدهد:
«اوبر، بزرگترین شرکت تاکسیرانی جهان مالک هیچ وسیله نقلیهای نیست؛
فیسبوک، بزرگترین شرکت رسانهای جهان هیچ محتوایی تولید نمیکند؛
علی بابا، ارزشمندترین شرکت خردهفروش جهان هیچ انباری ندارد؛
و ایربیانبی، بزرگترین شرکت اقامتگاهی جهان هیچ اقامتگاهی ندارد».
در کشور ما نیز شرکتهای فراوانی به این نوع مدل کسبوکار روی آوردهاند. این شرکتها که در حوزههای متنوعی چون فینتک، خردهفروشی آنلاین، حملونقل، رسانه، توسعهی نرمافزار، آموزش، گردشگری، بهداشت و مانند آنها فعالیت میکنند، سبک زندگی ما را تغییر دادهاند و در آینده نیز نقش بزرگی در تأمین نیازها و خواستههای جامعه خواهند داشت.
در همین راستا ایران استراتژیست در خدمات مشاورهای خود موضوعاتی چون راهاندازی، مدیریت، تدوین و اجرای استراتژی در پلتفرمها و اکوسیستمها را در دستور کار قرار داده است.