در این مطلب قرار است با ساختارهای سازمانی منعطف و سازمان شبدری آشنا شویم و در ادامه به بررسی ساختار شبدری می‌بپردازیم.
سازمان شبدری
ساختارهای سازمانی مکانیکی انعطاف‌پذیری پایینی دارند و نمی‌توانند به تغییرات و دگرگونی‌های فراوان، همیشگی و گسسته امروز واکنش مناسبی نشان بدهند. به سخن دیگر، در فضای کسب‌وکار پیچیده و متلاطم امروزی نیاز به ساختارهایی داریم که در بتوانند پویایی، انعطاف و سرعت را در سازمان بالا ببرند.
در این راستا و جهت پوشش الزامات جدید ساختارها و شکل‌های سازمانی متعددی پیشنهاد شده‌اند. یکی از آنها سازمان یا ساختار شبدری است. ایده سازمان شبدری اولین بار توسط چارلز هندی مطرح شد. چارلز هندی اعتقاد دارد که آینده به سازمان شبدری تعلق دارد. او بر این باور است که سازمان شبدری لایه‌های مدیریتی را کاهش می‌دهد و دید سلسله‌مراتبی را از بین می‌برد.
شبدر نشان ملی کشور ایرلند هست و از سه برگ متصل به هم تشکیل شده است. هر برگ یک بخش از نیروی کار مشارکت کننده در سازمان را منعکس می‌کند:
1. برگ اول : کارکنان اصلی
نخستین برگ شبدر کارکنان اصلی سازمان هستند که هسته متخصص نامیده می شوند. آنها افرادی معمولا متخصص، توانمند و حرفه‌اى هستند. حضور این افراد برای کسب‌وکار ضروری است و آنها رکن اصلى سازمان هستند. آنها شرکای اصلی سازمان هستند. جایگزینى این افراد تقریبا خیلی دشوار است و اغلب سازمان‌ها به این اعضاى خود حقوق و مزایاى چشمگیرى مى پردازند. مثلا ً شرکت نایکی بیش از 40 محقق متخصص دارد که بر روی نوآوری‌ها کار می‌کنند.
2. برگ دوم: بخش قراردادی یا پیمانکاران
دومین برگ شبدر پیمانکاران (شرکت‌هایی) هستند که با سازمان قرارداد می‌بنـدند و در ازای دریافت حق‌الزحمه بسیاری از کارها و خدمات سازمان را انجام می‌دهند. در سازمان شبدری فرض بر آن است که قسمت بزرگی از کارهای با اولویت پایین‌تر به این گروه از بازیگران که در آن امر تخصص دارند سپرده شود. نایکی بیش از 300 تأمین کننده خارجی در بیش از 35 کشور دنیا مثل چین و ویتنام و مانند آنها دارد.
3. برگ سوم: کارکنان منعطف
سومین برگ شبدر، نیروی کار منعطف شامل نیروهاى قراردادى، آزادکار، پاره‌وقت، موقتى و فصلى و مشابه آنها هستند که به ویژه در شرایط بحرانی یا بار کار اضافه حضور پررنگ‌تری پیدا می‌کنند. آنها قطعا گاه تعهد یا بلندپروازی اعضای برگ نخست را نخواهند داشت و وفاداری‌شان به کار و خودشان است و نه سازمان. نایکی در تبلیغات خود با برترین ورزشکاران مثل رونالدو ستاره دنیای فوتبال همکاری می‌کند.
چارلز هندی بیان می‌کند که برای هر یک این برگ‌ها باید سیاست‌ها، استراتژی‌ها و سازوکارهای مدیریتی خاص خود را تعریف کرد.
